Trong thế giới giải trí rộng lớn, trò chơi điện tử không chỉ là nơi quy tụ những kiệt tác đồ họa hay cốt truyện đỉnh cao, mà còn là một kho tàng của những “niềm vui tội lỗi” và những “thảm họa” công nghệ đầy mê hoặc. Giống như những bộ phim “dở tệ” nhưng lại trở thành kinh điển như The Room hay The Happening, game cũng có những đại diện “đáng sợ” nhưng lại được cả một cộng đồng tôn vinh. Đó chính là văn hóa “kusoge” – một khái niệm độc đáo đang dần chiếm lĩnh vị trí riêng trong lòng giới mộ điệu.
“Kusoge” không đơn thuần chỉ là một từ để chỉ những tựa game kém chất lượng. Theo thời gian, ý nghĩa của nó đã phát triển, từ một sự miệt thị ban đầu trở thành một thuật ngữ trìu mến dành cho những trò chơi mà dù không đạt chuẩn truyền thống, vẫn sở hữu sức hấp dẫn đặc biệt. Chúng là minh chứng sống động rằng đôi khi, sự không hoàn hảo và ý tưởng “điên rồ” lại chính là yếu tố tạo nên giá trị độc nhất vô nhị. Vậy, Kusoge chính xác là gì, và tại sao những tựa game “tệ hại” này lại xứng đáng nhận được sự quan tâm của chúng ta?
Kusoge Là Gì? Định Nghĩa và Sự Tiến Hóa Của Khái Niệm “Game Dở Tệ”
Nguồn Gốc và Định Nghĩa Ban Đầu
Thuật ngữ “Kusoge” có nguồn gốc từ Nhật Bản, là sự kết hợp của từ “kuso” (có nghĩa là “cứt” hoặc “rác rưởi”) và “geemu” (phát âm theo tiếng Nhật của từ “game”). Dịch trực tiếp sang tiếng Anh, nó có nghĩa là “crap game” hay “game dở tệ”. Ban đầu, đây là một từ ngữ mang tính miệt thị, dùng để chỉ những trò chơi có chất lượng cực kỳ thấp, giá trị sản xuất kém cỏi, hoặc thiết kế lỗi thời đến mức khiến người chơi cảm thấy như đang bị “tra tấn”. Những tựa game gần như không thể hoạt động, thiết kế không hợp lý, hoặc gây ra trải nghiệm chơi game đầy khó chịu đều được xếp vào nhóm “kusoge” theo định nghĩa này.
Sự Phát Triển Ý Nghĩa
Tuy nhiên, qua nhiều năm, ý nghĩa của “kusoge” đã dần thay đổi và phát triển. Nếu như trước đây, nó là một thuật ngữ tổng quát cho mọi trò chơi tệ hại, thì ngày nay, “kusoge” được sử dụng một cách trìu mến hơn. Nó dùng để chỉ những tựa game không được đánh giá cao theo các tiêu chuẩn truyền thống, nhưng lại có sức hấp dẫn đặc biệt đối với một bộ phận người hâm mộ.
Trong bối cảnh hiện đại, kusoge là những tựa game giải trí có thể thiếu sự bóng bẩy và ngân sách lớn như các bản phát hành chính thống, nhưng lại bù đắp bằng những ý tưởng độc đáo, khác biệt và những khiếm khuyết đáng yêu. Kusoge cũng có thể ám chỉ những trò chơi “dở đến mức hay”, nghĩa là chúng tệ hại một cách kỳ lạ đến mức trở nên hấp dẫn và thú vị ở mọi khía cạnh.
Phạm Vi Rộng Khắp và Văn Hóa Cộng Đồng
Mặc dù “kusoge” thường gắn liền với các trò chơi Nhật Bản, nhưng thuật ngữ này không giới hạn ở một khu vực cụ thể nào. Rất nhiều tựa game nổi tiếng đến từ phương Tây như Superman 64 hay Bubsy 3D chắc chắn cũng thuộc loại kusoge. Điều tương tự cũng áp dụng cho những trò chơi có ý tưởng hay nhưng lại thiếu sự trau chuốt nghiêm trọng, điển hình là những game kinh điển mang tính cult như Kenshi hay S.T.A.L.K.E.R.: Shadow of Chernobyl.
Từ đó, “kusoge” đã tạo ra cả một tiểu văn hóa game riêng biệt. Nhiều diễn đàn game, kênh YouTube và các dự án bảo tồn game đã đặc biệt dành riêng cho việc phân tích và lưu trữ tất cả những trò chơi có thể được coi là “kusoge”. Một số nhà phát triển như Sunsoft và Sandlot thậm chí còn chấp nhận danh tiếng của mình là những nhà sáng tạo kusoge.
Phần lớn sự mê hoặc đối với kusoge có thể được lý giải bởi vị thế ngách của những trò chơi này. Rất ít tựa kusoge nhận được sự chú ý rộng rãi hay phát hành quốc tế. Nhiều trong số chúng đến từ các studio nhỏ, những nhà phát triển non kinh nghiệm với những mục tiêu đầy tham vọng. Dù kết quả thường xa vời so với sự hoàn hảo và mắc phải những lỗi nghiệp dư, nhưng chính những tựa game kusoge được tạo ra từ niềm đam mê hay những ý tưởng hay ho “đi chệch hướng” lại mang một vẻ quyến rũ độc đáo.
Vì Sao Kusoge Lại Được “Khen Ngợi”? Từ Đáy Xã Hội Đến Sự Ngưỡng Mộ
Không phải tất cả kusoge đều “tệ” như nhau, nhưng đa số chúng đều không đạt được tiêu chuẩn của một trò chơi “hay” theo bất kỳ thước đo nào. Một số kusoge chỉ đơn thuần là những game tầm thường với những ý tưởng nửa vời. Số khác lại bị tràn ngập bởi các vấn đề về hiệu suất nghiêm trọng, lựa chọn thiết kế tồi tệ, hoặc sự kết hợp đáng tiếc của cả hai. Những tựa game mới gây tranh cãi thường bị gán mác là “game tệ nhất từng được tạo ra”, nhưng chỉ những game thực sự đáng nhận lấy sự “ô nhục” đó mới thuộc về hàng ngũ kusoge nổi tiếng.
Khi Game Cố Ý Gây Khó Chịu
Nhiều tựa kusoge tệ nhất dường như cố ý gây khó chịu cho người chơi, thường bao gồm những lựa chọn thiết kế gây ức chế như cơ chế lãng phí thời gian, các câu đố vô lý và những lỗi gameplay nghiêm trọng. Điều này đặc biệt phổ biến trong thập niên 80, khi các trò chơi console được kéo dài thời lượng bằng cách tăng độ khó một cách cố tình và gây ức chế.
Những trò chơi hành động đi cảnh cổ điển như Battletoads và Ninja Gaiden bản gốc đã đạt được điều này thông qua các chướng ngại vật và kẻ thù yêu cầu phản ứng trong tích tắc. Tương tự, các game RPG theo lượt như Final Fantasy và Phantasy Star 2 dựa vào thiết kế màn chơi khó hiểu và việc “cày kéo” quá mức để giữ chân người chơi. Tuy nhiên, những game này vẫn mang lại thử thách giải trí nhờ lối chơi thú vị và đồ họa vượt thời gian. Đáng tiếc, hầu hết các tựa kusoge cũ đều quên mất yếu tố “vui vẻ”.
Screenshot từ Takeshi's Challenge, một tựa game kusoge huyền thoại của Nhật Bản.
Điển Hình Của Sự “Tệ Hại” Quyến Rũ: Takeshi’s Challenge
Một ví dụ khét tiếng về kusoge là Takeshi’s Challenge, một trò chơi kỳ lạ chỉ được phát hành tại Nhật Bản. Takeshi’s Challenge kết hợp giữa hành động đi cảnh, chiến đấu đối kháng, mô phỏng cuộc sống và một loạt thể loại ngẫu nhiên khác để tạo ra một trải nghiệm cực kỳ đau khổ. Trong suốt trò chơi, bạn vào vai một người đàn ông công ăn lương bình thường, bắt tay vào cuộc tìm kiếm kho báu bằng cách hoàn thành một chuỗi các nhiệm vụ kỳ lạ và cụ thể mà bạn có thể sẽ không bao giờ tự mình tìm ra. Ngay cả khi bạn làm theo hướng dẫn, Takeshi’s Challenge vẫn sẽ thử thách sự kiên nhẫn của bạn với các mini-game nhàm chán và những chướng ngại vật liên tục chỉ tồn tại để làm cho cuộc chơi của bạn thêm phần đau đớn.
Sự Hài Hước Không Chủ Đích và Bài Học Lịch Sử
Không phải mọi kusoge đều gây đau đớn khi chơi, và nhiều game kusoge lại mang tính hài hước hơn là chức năng. Các tựa game như The Sniper 2 và Michigan: Report from Hell sở hữu đồ họa xấu xí và lối chơi thô kệch nhất trên PlayStation 2, và sự hài hước vô tình của chúng được nâng cao nhờ giọng lồng tiếng “sến sẩm” không kém và cốt truyện vô nghĩa.
Mặc dù ngày nay vẫn có rất nhiều trò chơi tệ được phát hành, nhưng kusoge thế hệ cũ lại thể hiện một kiểu “tệ hại” khác. Các trò chơi hiện đại cũng gặp phải lỗi game nghiêm trọng hoặc lối chơi buồn tẻ, nhưng những vấn đề này thường là kết quả của những sai lầm phổ biến như việc phát triển vội vàng hoặc lựa chọn thiết kế game quá an toàn.
Những trò chơi như Takeshi’s Challenge được tạo ra trong một kỷ nguyên mà các quy tắc thiết kế game vẫn đang được hình thành. Nhiều nhà phát triển ban đầu chưa thực sự hiểu cách thiết kế trò chơi cho một số thể loại nhất định, dẫn đến những tựa game có cách tiếp cận độc đáo đối với các cơ chế phổ biến hoặc những ý tưởng kỳ quái không phải lúc nào cũng thành công. Kusoge đời đầu là kết quả của việc ngành công nghiệp game đang cố gắng tìm chỗ đứng của mình, và chúng đã đặt nền móng – hoặc ít nhất là chỉ ra những điều không nên làm – cho những trò chơi tốt hơn sau này.
Văn Hóa Kusoge: Giá Trị Độc Đáo Từ Những Tựa Game “Kém Chất Lượng”
Ngay cả những trò chơi dở tệ cũng có thể thực sự giải trí. Kusoge không chỉ đáng để cười; chúng có thể mang lại khoảng thời gian vui vẻ thực sự nếu bạn sẵn lòng bỏ qua ngân sách eo hẹp và sự thiếu trau chuốt rõ ràng của chúng.
Niềm Vui Vô Tận Từ Sự Thiếu Hoàn Hảo
Nghe có vẻ kỳ lạ, nhưng những kusoge hay nhất lại hy sinh sự hợp lý và các nguyên tắc thiết kế game cơ bản để đổi lấy niềm vui. Các trò chơi Earth Defense Force được sản xuất với ngân sách khiêm tốn, nhưng chúng lại hướng tới việc mang lại trải nghiệm với quy mô lớn hơn hầu hết các bản phát hành AAA. Những phiên bản gần đây có hàng trăm màn chơi, bao gồm các môi trường hủy diệt rộng lớn tràn ngập quân đoàn quái vật khổng lồ và tàu không gian đồ sộ.
Một người lính đang chiến đấu với đội quân kiến khổng lồ trong game Earth Defense Force 6, một tựa game kusoge thành công.
Kết quả là một trải nghiệm không được trau chuốt, đồ họa xấu và đôi khi hoạt động kém cỏi, chật vật để chạy dưới sức nặng của số lượng kẻ thù vô lý. Nhưng nó cũng là một trong những series game giải trí nhất. Mọi khía cạnh của Earth Defense Force đều góp phần vào niềm vui vô tư của nó, và trò chơi đã đẩy giới hạn của công nghệ của chính mình để tạo ra những trận chiến bùng nổ nhất có thể. Gần như mọi phiên bản trong series đều kết thúc bằng một trận chung kết bùng nổ với đủ kẻ thù để khiến tốc độ khung hình giảm xuống chỉ còn một chữ số. Đây sẽ là một vấn đề đối với các trò chơi hành động được trau chuốt hơn từ các studio AAA, nhưng đối với kusoge như Earth Defense Force, sự sẵn lòng đặt niềm vui lên trên chức năng chính là điều khiến chúng trở nên giải trí đến vậy.
Những Tựa Game “Đáng Giá” Dù Còn Khiếm Khuyết
Kusoge cũng bao gồm những trò chơi tuyệt vời ở một số khía cạnh nhưng lại tệ hại một cách đáng tiếc ở nhiều khía cạnh khác. Các trò chơi chú trọng cốt truyện thể hiện điều này rõ nhất với lối viết kịch bản được trau chuốt tinh xảo và xây dựng thế giới sâu sắc, nhưng lại bị kéo xuống bởi lối chơi nhàm chán.
Vấn đề này có thể thấy rõ trong Deadly Premonition, một trò chơi kinh dị thế giới mở, trong đó bạn vào vai một đặc vụ FBI lập dị khi anh ta đến thăm một thị trấn nhỏ ở Mỹ để điều tra vụ giết một cô gái tuổi teen. Khi câu chuyện tiến triển, bạn sẽ gặp gỡ một dàn nhân vật kỳ quặc và dần dần khám phá những thế lực siêu nhiên ẩn nấp bên dưới thị trấn. Nếu tiền đề đó nghe có vẻ quen thuộc, tôi thề rằng tôi mới chỉ đề cập đến bề nổi của nhiều điểm tương đồng của trò chơi với Twin Peaks.
Deadly Premonition có thể sẽ khiến một số người chơi quay lưng vì hình ảnh khó chịu, hiệu suất không ổn định, hệ thống chiến đấu chậm chạp và những pha hù dọa kém cỏi, tuy nhiên nó lại tỏa sáng trong những khoảnh khắc tĩnh lặng. Trò chơi xứng đáng với nguồn cảm hứng của nó với một bối cảnh đậm chất không khí vừa ấm cúng vừa rùng rợn, cùng với một bí ẩn hấp dẫn có nhiều nhân vật đáng nhớ, những cú twist thông minh và một tông màu kết hợp một cách xuất sắc giữa sự hài hước khác thường với kinh dị ly kỳ.
Thể Loại Game Đối Kháng: Nơi Kusoge Phát Huy Tối Đa
Kusoge trải dài khắp các thể loại game, nhưng bạn có thể tìm thấy những kusoge hay nhất (và tệ nhất) trong thể loại game đối kháng. Những game đối kháng tệ nhất được định nghĩa bởi hình ảnh động vụng về, điều khiển không phản hồi và lối chơi đầy lỗi. Có thể vui vẻ cười nhạo những trò chơi này trong vài ván, nhưng những viên ngọc quý thực sự của kusoge game đối kháng đến từ những trải nghiệm bỏ qua lối chơi cân bằng và mọi khái niệm về sự công bằng.
Những trò chơi như Evil Zone và Phantom Breaker: Omnia không mang lại nhiều chiều sâu trong cơ chế, nhưng lối chiến đấu hào nhoáng và điều khiển thân thiện với người mới bắt đầu khiến chúng dễ tiếp cận cho bất kỳ ai cũng có thể dễ dàng bắt đầu và thực hiện các chuỗi combo phức tạp. Mặc dù những trò chơi này chắc chắn ưu tiên phong cách hơn nội dung, nhưng không có gì sai khi có một chút niềm vui vô tư.
Cũng giống như việc tìm hiểu cơ chế của một game đối kháng xuất sắc có thể cực kỳ bổ ích, việc khám phá các combo lỗi và vấn đề cân bằng nghiêm trọng là một nửa niềm vui của những kusoge game đối kháng đáng nhớ nhất. Những kusoge khét tiếng như Fate Unlimited Code và Fist of the North Star của Arc System Works tự hào về độ khó rất cao, chỉ dành cho những người hâm mộ game đối kháng cuồng nhiệt nhất. Có một mức độ chiều sâu ấn tượng trong những trò chơi này, nhưng một phần của sự phức tạp đó hoàn toàn là ngẫu nhiên.
Thay vì học cách dự đoán và phản ứng với các động thái của đối thủ – bạn biết đấy, giống như một game đối kháng hay – những trò chơi này là về việc nắm vững và khai thác các đòn tấn công lỗi, các nhân vật quá mạnh và các chuỗi combo không bao giờ kết thúc. Nếu bạn không “lừa bóng” đối thủ như một quả bóng rổ hay tung hứng họ như một người biểu diễn xiếc, thì bạn đang chơi sai cách rồi. Kiểu game đối kháng này có vẻ không công bằng – và chúng thực sự là vậy – nhưng lối chơi mất cân bằng hài hước kết hợp với chiều sâu cơ học thuần túy đã giúp những trò chơi này duy trì một cộng đồng người chơi cạnh tranh lâu dài.
Kusoge không phải lúc nào cũng là ngách, và một vài trong số chúng đã vươn ra được sự phổ biến rộng rãi. Toàn bộ series Marvel vs Capcom tràn ngập các nhân vật mất cân bằng và combo vô tận, nhưng dàn nhân vật biểu tượng và lối chiến đấu nhanh đã đưa nó trở thành một trong những thương hiệu game đối kháng dễ nhận biết nhất mọi thời đại. Những tựa game mới hơn như Earth Defense Force 6 và No More Heroes 3 cũng đã chứng minh rằng kusoge không chỉ dành cho đối tượng ngách. Tôi cũng sẽ nhân cơ hội này để nhắc đến kiệt tác kusoge Dong Dong Never Die.
Những Tựa Game Hạng Hai Xứng Đáng Được Nhìn Nhận Lại
Kusoge hầu như luôn được sản xuất với chi phí thấp và thiếu sự trau chuốt của hầu hết các bản phát hành AAA, nhưng điều đó không tự động khiến chúng tệ hơn các trò chơi có ngân sách lớn hơn. Mặc dù có những điểm yếu rõ ràng, kusoge đại diện cho một số trò chơi ấn tượng nhất trên thị trường. Trong một kỷ nguyên mà ngành công nghiệp game dường như trừng phạt những hành vi chấp nhận rủi ro (như cố gắng cải thiện một game tệ bằng một phần tiếp theo hay ho) bằng việc đóng cửa máy chủ và sa thải hàng loạt, có điều gì đó đáng ngưỡng mộ ở các studio cố gắng vượt lên chính mình bằng cách theo đuổi những ý tưởng độc đáo và phạm vi tham vọng.
Chắc chắn, kết quả có thể là những “đống rác” thật sự, và ngay cả những kusoge hay nhất cũng phải chấp nhận những sự đánh đổi đáng kể để hiện thực hóa ý tưởng của mình. Tuy nhiên, những trò chơi này có khả năng mang lại những trải nghiệm mà không thể tìm thấy ở các trò chơi lớn hơn. Bất kể điều đó dẫn đến những viên kim cương thô hay những “thảm họa” kỹ thuật số, kusoge quan trọng hơn nhiều so với những gì hầu hết người chơi nhận ra.
Hãy cùng tonghopthuthuat.com khám phá thêm những khía cạnh độc đáo của thế giới công nghệ và gaming! Bạn có từng trải nghiệm tựa game kusoge nào khiến bạn “dở khóc dở cười” nhưng vẫn không thể ngừng chơi chưa? Hãy chia sẻ câu chuyện của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
