Có những trò chơi mà bạn chỉ cần chạm vào là cảm thấy “đã”, chơi thật “sướng” và cuốn hút đến lạ, nhưng không phải lúc nào chúng ta cũng dễ dàng lý giải tại sao. Lý do có thể khác nhau ở mỗi tựa game, nhưng hầu hết đều có thể quy về sự kết hợp hài hòa của năm yếu tố quan trọng, tạo nên “Game Feel” thỏa mãn.
“Game Feel” (còn gọi là “cảm giác game”) đề cập đến khả năng của một trò chơi điện tử trong việc tạo ra các cảm giác xúc giác thông qua lối chơi. Chẳng hạn, một số game truyền tải cảm giác nặng nề hoặc mượt mà trong cơ chế của chúng, như sự “nặng nề” trong các trận chiến của Monster Hunter Wilds hay chuyển động “mượt mà” của Titanfall 2. Nói cụ thể hơn, “Game Feel” là kết quả của vô số yếu tố thiết kế phối hợp với nhau để khiến bạn hoàn toàn đắm chìm vào trải nghiệm chơi game. Các tựa game hiệu quả nhất có thể đánh lừa các giác quan của bạn, khiến bạn tin rằng các vật thể ảo có trọng lượng hoặc các hành động trên màn hình có thể tạo ra tác động vật lý. Đương nhiên, việc vung kiếm trong một trò chơi điện tử sẽ không có cảm giác nặng như dùng kiếm thật, nhưng nó đủ thuyết phục để tương tác của bạn với game gần như trở nên chân thực.
Hoạt Ảnh Có Trọng Lượng
Hoạt ảnh động tác đấm mạnh mẽ của nhân vật Steve Fox trong game Tekken 8, thể hiện rõ trọng lượng và tác động vật lý.
Để một trò chơi mang lại cảm giác thuyết phục, nó cần phải trông thuyết phục. Để đạt được điều này, hoạt ảnh trong game cần phải truyền tải được lực và tác động của mỗi chuyển động, đòn tấn công hoặc bất kỳ hành động nào mà nhân vật có thể thực hiện. Các chi tiết hoạt ảnh tinh tế, như súng giật lại khi bắn hoặc nhân vật loạng choạng đôi chút sau khi bị trúng đòn, sẽ tăng thêm cảm giác trọng lượng cho lối chơi.
Loạt game Dark Souls nổi tiếng với việc sử dụng hoạt ảnh để thay đổi đáng kể cảm giác chiến đấu. Các loại vũ khí khác nhau truyền tải trọng lượng của chúng thông qua tốc độ hoạt ảnh tấn công. Kiếm ngắn cho phép bạn tấn công bằng những cú chém nhanh, kiểm soát, tạo cảm giác vũ khí nhẹ nhàng. Ngược lại, đại kiếm mang lại cảm giác nặng nề và cực kỳ mạnh mẽ với những cú vung chậm, gồng sức và những đòn giáng mạnh mẽ khiến kẻ địch ngã gục.
Tuy nhiên, tính chân thực không phải lúc nào cũng tạo ra “Game Feel” tích cực. Red Dead Redemption 2 có các hoạt ảnh sống động ấn tượng, giúp lối chơi của nó mang cảm giác thực tế. Những cú đấm đau điếng và tiếng súng chân thực khiến các trận chiến trở nên dữ dội và thú vị, nhưng sự cam kết của game đối với tính chân thực lại ảnh hưởng tiêu cực đến những tương tác đời thường. Việc nhặt đồ, đổi vũ khí và thậm chí cả di chuyển cơ bản đều chậm một cách khó chịu. Mặc dù game chắc chắn mang lại cảm giác chân thực, nhưng không phải lúc nào cũng thú vị.
Hầu hết các trò chơi đều sử dụng nhiều kỹ thuật hoạt ảnh khác nhau, bỏ qua tính chân thực để đổi lấy những chuyển động nhanh nhạy và phong cách. Nhiều game có hình ảnh cách điệu – như Overwatch 2 và Zenless Zone Zero – sử dụng kỹ thuật hoạt ảnh “squash and stretch” (ép và giãn). Kỹ thuật này liên quan đến việc thay đổi tinh tế hình dạng của vật thể hoặc mô hình nhân vật để phóng đại một số chuyển động nhất định, giúp nhiều game mang lại hoạt ảnh biểu cảm và lối chơi mượt mà.
Các trò chơi tập trung vào chiến đấu cận chiến cũng sẽ sử dụng “hit stops”: những khoảnh khắc tạm dừng trong hoạt ảnh xảy ra ngay khi đòn tấn công của bạn trúng đối thủ. Hit stops không chỉ hữu ích để thông báo cho người chơi khi một đòn tấn công trúng đích, mà còn đảm bảo mỗi đòn đánh đều mang lại cảm giác tác động mạnh mẽ.
Âm Thanh Tạo Nên Sức Hút
Bàn chơi game với tai nghe, bàn phím, chuột và tay cầm, biểu tượng âm thanh nổi bật minh họa vai trò của âm thanh trong trải nghiệm game.
Cách một trò chơi nghe như thế nào có ảnh hưởng đáng kể đến cảm giác khi chơi. Nếu bạn muốn tự mình trải nghiệm, hãy thử chơi bất kỳ trò chơi nào với hiệu ứng âm thanh bị tắt hoàn toàn. Bạn sẽ thấy hầu hết các hành động đều trống rỗng và thiếu trọng lượng, bất kể hoạt ảnh của chúng trông đẹp đến đâu.
Thiết kế âm thanh ảnh hưởng đến kỳ vọng của chúng ta về cảm giác của một hành động nhất định. Nếu một đòn tấn công tạo ra tiếng boom vang dội, bạn sẽ cảm thấy như mình đã giáng xuống đối thủ với sức mạnh của một đoàn tàu chở hàng. Mặt khác, một khẩu súng bắn ra tiếng pop nhẹ nhàng sẽ mang lại cảm giác thiếu ấn tượng.
Tuy nhiên, “Game Feel” tích cực không được quyết định bởi âm thanh nào lớn nhất, mà bởi những âm thanh phù hợp nhất. Các game đối kháng thường sử dụng các hiệu ứng âm thanh khác nhau để truyền tải khi một đòn tấn công thành công và khi nó bị chặn. Những cú đánh thành công trong Tekken 8 và Street Fighter 6 là những đòn mạnh, xuyên thấu với một chút tiếng vọng, khuyến khích bạn tiếp tục chuỗi combo của mình. Ngược lại, các cú chặn được đáp lại bằng một tiếng thud nhẹ và cùn. Mặc dù hoạt ảnh tấn công của bạn diễn ra chính xác như nhau, nhưng sự khác biệt trong âm thanh đã thay đổi hoàn toàn cảm giác của khoảnh khắc tác động.
Ngay cả ngoài các trò chơi hành động, thiết kế âm thanh tốt cũng có thể tạo ra một “Game Feel” thỏa mãn. Animal Crossing: New Horizons không được đánh giá cao về thiết kế âm thanh xuất sắc của nó, nhưng có rất nhiều quyết định thông minh đã được đưa vào phần trình bày của tựa game mô phỏng cuộc sống ấm cúng này. Chặt cây bằng rìu, đào đất bằng xẻng, hay kéo cá đều đi kèm với những âm thanh sâu, tác động mạnh, mang lại niềm vui sảng khoái ngay cả trong những công việc đơn giản nhất.
Logic Game Ảnh Hưởng Đến Nhận Thức
Cảnh chiến đấu kịch tính trong Doom Eternal, người chơi dùng shotgun đối đầu với quỷ dữ, thể hiện logic sức mạnh vũ khí.
Logic nội bộ của một trò chơi cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình “Game Feel” của nó. Mặc dù hoạt ảnh và âm thanh cũng quan trọng không kém, nhưng cách hiệu quả nhất để các trò chơi tạo ra cảm giác xúc giác là củng cố những cảm giác đó thông qua lối chơi. Nếu một vũ khí được thiết kế để mang lại cảm giác mạnh mẽ, nó phải gây ra lượng sát thương lớn. Tương tự, nếu một nhân vật hoặc phương tiện được thiết kế để mang lại cảm giác nhanh, nó phải có khả năng di chuyển nhanh rõ rệt qua các màn chơi. Phần trình bày đơn thuần không thể đảm bảo một “Game Feel” hoàn hảo, đó là lý do tại sao lối chơi cần phải nhất quán với phần trình bày.
Có một lý do khiến các game bắn súng thường sử dụng súng săn (shotgun) làm tiêu chuẩn cho “Game Feel”. Nhiều game bắn súng góc nhìn thứ nhất mang tính biểu tượng như Doom Eternal, Unreal Tournament và F.E.A.R. khắc họa súng săn với âm thanh vang dội và độ giật mạnh, và phần trình bày đáng sợ của chúng được phản ánh trong khả năng tiêu diệt kẻ thù ngay lập tức. Các game bắn súng thực tế hơn như Rainbow Six: Siege và Counter-Strike 2 có phần khắc họa súng săn tinh tế hơn, nhưng ngay cả những miêu tả này cũng mang lại cảm giác mạnh mẽ nhờ vào lượng sát thương đầu ra cao của chúng.
Các game đua xe cũng tuân theo các quy tắc tương tự. Các yếu tố trình bày như hiệu ứng làm mờ chuyển động (motion blur), âm thanh chân thực và đồng hồ tốc độ trên màn hình giúp tạo dựng cảm giác tốc độ, nhưng cảm giác về chiếc xe của bạn cuối cùng phụ thuộc vào hiệu suất của nó. Các game đua xe simcade như MudRunner và Forza hướng đến một trải nghiệm đắm chìm. Trong những game này, bạn có thể cảm nhận trọng lượng của chiếc xe và độ bám của lốp khi điều khiển qua những khúc cua hẹp, mất độ bám trên những con đường ngập mưa hoặc lội qua địa hình lầy lội.
Điều Khiển Phản Hồi Là Cốt Lõi
Hai người bạn đang chơi game với tay cầm, thể hiện sự tương tác trực tiếp với điều khiển phản hồi để có trải nghiệm chơi game mượt mà.
Hơn bất cứ điều gì khác, “Game Feel” tích cực phụ thuộc vào chất lượng điều khiển. Hệ thống điều khiển tốt giúp dễ dàng hòa mình vào trò chơi. Ở mức tốt nhất, chúng có thể mang lại cảm giác như một phần mở rộng tự nhiên của hành động của chính bạn. Một lần nhấn nút duy nhất mang lại cảm giác thỏa mãn khi nó gắn liền với sức nặng của một cú đấm hay một cú vung vũ khí. Việc nhấn các nút cò (trigger) cũng similarly exhilarating khi chúng đóng vai trò là bàn đạp của một chiếc xe đang tăng tốc. Với điều khiển phản hồi tốt, các hành động trong game cảm thấy đơn giản và dễ thực hiện, cho phép lối chơi luôn mượt mà hoặc căng thẳng như ý định của nhà phát triển.
Ngay cả các sơ đồ điều khiển phức tạp cũng mang lại cảm giác tuyệt vời khi bạn thực sự hiểu chúng. Các game đối kháng nổi tiếng với các thao tác chuyển động phức tạp, nhưng chúng khiến các trận chiến trở nên cực kỳ đáng giá. Thực hiện một cú uppercut hay một quả cầu lửa bằng cách tái tạo các chuyển động của nhân vật của bạn mang lại cảm giác hấp dẫn hơn nhiều so với việc thực hiện cùng một chiêu thức chỉ bằng một lần nhấn nút cơ bản. Tương tự, các game hành động phức tạp như Devil May Cry V và Ninja Gaiden 2 Black đòi hỏi một thời gian để làm quen với điều khiển của chúng, nhưng điều đó cũng khiến việc thành thạo chúng trở nên đáng giá không kém.
Cũng giống như cách điều khiển tốt có thể bù đắp gần như mọi thiếu sót trong phần trình bày của game, điều khiển kém có thể làm mất đi giá trị của mọi thứ khác góp phần tạo nên “Game Feel” tích cực. Các vấn đề kỹ thuật như độ trễ đầu vào (input lag) và tốc độ khung hình không nhất quán có thể tạo ra sự chậm trễ khó chịu giữa các thao tác nút của bạn và các hành động trên màn hình. Bố cục nút được thiết kế kém và không trực quan cũng có thể làm giảm cảm giác của game, dẫn đến một trải nghiệm khó khăn khi điều khiển ở mức tốt nhất, và tệ nhất là đau khổ khi chơi.
Phản Hồi Xúc Giác Mang Đến Cảm Giác Thật
Tay cầm DualSense của PlayStation 5, minh họa công nghệ phản hồi xúc giác haptic feedback và adaptive triggers tiên tiến.
Công nghệ phản hồi xúc giác (Haptics) đã là một phần của tay cầm console và máy arcade trong nhiều thập kỷ – cung cấp cho người chơi một cách để cảm nhận thực sự các hành động trên màn hình game của họ – nhưng khả năng của chúng bị hạn chế nghiêm ngặt. Đối với các console cũ hơn, “phản hồi xúc giác” chỉ là một thuật ngữ lạ mắt cho chức năng rung cơ bản của tay cầm. Một số game cũ sử dụng phản hồi xúc giác tốt hơn những game khác – đặc biệt là trong các thiết bị ngoại vi như vô lăng đua xe và đệm haptic – nhưng tính năng này hiếm khi mang lại cảm giác thay đổi cuộc chơi.
May mắn thay, các tay cầm console hiện đại như Joy-Con của Nintendo Switch và DualSense của PlayStation 5 sử dụng bộ truyền động tuyến tính (linear actuators) để cung cấp một dải động rộng các hiệu ứng cảm ứng đắm chìm. Astro Bot minh họa khả năng phản hồi xúc giác của DualSense bằng cách sử dụng tay cầm để mô phỏng cảm giác đi trên các bề mặt khác nhau, đứng dưới mưa, bơi dưới nước và vô số cảm giác khác mà các trò chơi chưa bao giờ có thể tái tạo cho đến nay.
Một lý do khác khiến PS5 có thể mang lại “Game Feel” tuyệt vời như vậy là các nút cò thích ứng (adaptive triggers) của DualSense. Tính năng này tự động điều chỉnh lực cản áp suất của các nút cò, mang lại cảm giác nặng tay thỏa mãn cho các thao tác. Các nút cò thích ứng tỏa sáng nhất trong các game bắn súng, trong đó áp lực tăng thêm mang lại cho mỗi lần bóp cò cảm giác nặng nề chân thực, nhưng chúng cũng tăng thêm cảm giác trọng lượng khi đu tơ trong Marvel’s Spider-Man 2 và những pha cận chiến dữ dội của God of War Ragnarök. Phản hồi xúc giác vẫn đang bị tận dụng chưa đúng mức trong các trò chơi hiện đại, nhưng những tiến bộ gần đây của nó đã nâng tầm cho “Game Feel”.
Thật hiếm khi một trò chơi xuất sắc ở mọi khía cạnh góp phần tạo nên một “Game Feel” tích cực, nhưng những trò chơi thành công đều mang lại cảm giác hoàn hảo khi chơi. Lần tới, khi bạn tìm thấy một trò chơi mà bạn cảm thấy “vừa ý”, hãy xem xét nó đánh giá thế nào so với từng yếu tố chất lượng này.
Bạn có cảm thấy “đã” với những tựa game nào và bởi yếu tố “Game Feel” nào không? Hãy chia sẻ cảm nhận của bạn dưới phần bình luận hoặc khám phá thêm các bài viết chuyên sâu về công nghệ và game trên tonghopthuthuat.com để có cái nhìn toàn diện hơn về thế giới giải trí số!
