Trong nhiều năm, tôi từng có ác cảm với smartphone. Dù vậy, giờ đây, tôi sử dụng chiếc điện thoại của mình nhiều hơn bao giờ hết. Nghe có vẻ mâu thuẫn, nhưng mặc dù dành nhiều giờ hơn để nhìn vào màn hình, tôi lại cảm thấy ít bị cuốn hút và phụ thuộc vào nó hơn trước. Vậy điều gì đã thay đổi trong cách tôi sử dụng smartphone hiệu quả và quản lý thời gian dùng điện thoại? Bí quyết không nằm ở việc hạn chế sử dụng, mà ở việc tối ưu hóa trải nghiệm và xây dựng những thói quen có ý thức để giảm nghiện điện thoại, biến nó từ một công cụ gây xao nhãng thành một trợ thủ đắc lực trong cuộc sống và công việc. Bài viết này sẽ chia sẻ những thay đổi cốt lõi trong cách tôi tương tác với công nghệ di động, giúp tôi tối ưu hóa trải nghiệm smartphone của mình.
Màn Hình Chính Đã Thay Đổi Hoàn Toàn Trải Nghiệm
Trong một thời gian dài, các nhà sản xuất smartphone đã đồng thuận rằng một lưới icon là thứ người dùng mong muốn. Cá nhân tôi chưa bao giờ là một fan hâm mộ lớn của bố cục này và luôn tìm kiếm các launcher khác biệt, hoặc những launcher như Nova Launcher cho phép tôi tùy biến để đơn giản hóa mọi thứ. Giờ đây, có vô số launcher tối giản với nhiều biến thể khác nhau, chỉ riêng OLauncher mã nguồn mở đã đủ phong phú.
Niagara Launcher – Sự Tối Giản Hiệu Quả
Niagara Launcher, một lựa chọn phù hợp với các điện thoại màn hình lớn như của tôi, là launcher yêu thích cá nhân. Nó vừa cung cấp nhiều thông tin hơn trên màn hình so với launcher mặc định, lại vừa chiếm ít không gian hơn. Bằng cách hiển thị đồng hồ, thời tiết và các sự kiện sắp tới một cách dễ dàng, nó giúp tôi giảm tần suất mở và chuyển đổi giữa các ứng dụng.
Giảm Sức Hút Từ Biểu Tượng Ứng Dụng
Các biểu tượng ứng dụng trong Niagara Launcher nhỏ hơn đáng kể, làm giảm khả năng chúng thu hút sự chú ý của tôi. Việc tìm kiếm ứng dụng bằng tên cũng dễ dàng hơn nhiều so với tìm bằng hình ảnh. Đây là một điểm cực kỳ quan trọng, bởi vì các nhà thiết kế ứng dụng thường sử dụng biểu tượng để lôi kéo chúng ta. Thu nhỏ chúng là một cách hiệu quả để việc tương tác với điện thoại không còn cảm giác như một cuộc chiến chống lại cám dỗ. Niagara thậm chí còn có thể biến các icon này thành đơn sắc để chúng ít bắt mắt hơn.
Tính Năng Nhận Thức Được Tích Hợp Sẵn
Cả Android và iOS đều tích hợp nhiều tính năng sức khỏe kỹ thuật số (digital wellbeing). Nếu tìm hiểu trong cài đặt hệ thống, điện thoại của chúng ta giờ đây có thể cho biết chúng ta đã dành bao nhiêu thời gian nhìn vào màn hình và sử dụng từng ứng dụng bao lâu.
Digital Wellbeing và Những Hạn Chế
Bạn có thể đặt mục tiêu thời gian sử dụng màn hình để giảm thời gian dùng điện thoại và đặt bộ hẹn giờ cho những ứng dụng cụ thể mà bạn muốn giới hạn. Tuy nhiên, vấn đề là khi nhiều người trong chúng ta cố gắng khóa ứng dụng sau một thời gian sử dụng nhất định, chúng ta thường chỉ vuốt đi hoặc bỏ qua các cảnh báo hết giờ, nhấn vào bất cứ thứ gì cần thiết để vượt qua rào cản đó.
“Usage Breaker” – Công Cụ Tự Nhận Thức Hiệu Quả
Đó là lý do tôi đánh giá cao tính năng “Usage Breaker” của Niagara Launcher. Tính năng này cho phép tôi chỉ định các ứng dụng nào là “ứng dụng giải trí” và hiển thị một cửa sổ bật lên vài phút một lần, cho biết tôi đã lãng phí bao nhiêu thời gian. “Usage Breaker” giúp tôi nhận thức rõ hơn về những gì mình đang làm mà không kèm theo cảm giác tội lỗi khi biết mình đang phá vỡ các quy tắc do chính mình đặt ra.
Tránh Xa Mạng Xã Hội Nhiều Năm
Tôi đã xóa tài khoản Facebook của mình hơn một thập kỷ trước, và tài khoản Twitter cũng không lâu sau đó (vâng, đó chưa phải là tài khoản X như bây giờ).
Bài Học Từ Việc Từ Bỏ Mạng Xã Hội
Tôi đã sống một thời gian rất dài không có bất kỳ tài khoản mạng xã hội nào. Đến nỗi, khi gần đây tôi tạo một tài khoản Instagram để chia sẻ hình ảnh các tác phẩm cắm hoa (tôi thực hành Ikebana), đó giống như một cuộc “tấn công” kỳ lạ vào các giác quan. Sau nhiều năm tự chọn đọc cái gì và khi nào, việc một ứng dụng tự động phát các video của những người tôi không theo dõi, với âm thanh lớn nhất có thể chỉ để thu hút sự chú ý của tôi, thật sự khiến tôi cảm thấy khó chịu.
Instagram và Trải Nghiệm Không Mong Muốn
Sau khi đăng một bức ảnh, tôi ngay lập tức đóng ứng dụng. Thay vì trở thành lý do để cầm điện thoại lên, mạng xã hội giờ đây lại khiến tôi muốn đặt nó xuống. Đây là một điểm mấu chốt trong chiến lược sử dụng smartphone hiệu quả của tôi.
Hạn Chế Truyền Thông Dựa Trên Thuật Toán
Các luồng nội dung vô tận, không kiểm soát không chỉ giới hạn ở các nền tảng mạng xã hội truyền thống. Dù bạn đang cố gắng theo dõi truyện tranh trên Tapas, đọc bình luận tin tức trên Substack, khám phá những tác phẩm mới trên WebNovel hay xem mọi người đang chơi gì trên Twitch, tất cả các ứng dụng này đều được thiết kế theo phong cách của các ứng dụng mạng xã hội ban đầu. Việc lấy bất kỳ loại phương tiện truyền thông nào, xây dựng một mạng xã hội trực tuyến xung quanh nó và tạo ra một thuật toán để cung cấp cho mọi người những gì họ muốn đã trở thành một chuẩn mực.
Sự Tràn Lan Của Các Nền Tảng Thuật Toán
Tôi cảm thấy không thích tất cả các ứng dụng này. Thuật toán hiếm khi phục vụ đúng những gì tôi muốn. Thay vào đó, chúng khiến tôi phải xem quá nhiều thứ tôi không muốn thấy, chỉ với hy vọng rằng có thể tôi sẽ được xem một thứ mình thích.
Kiểm Soát Nội Dung Thay Vì Bị Dẫn Dắt
Tôi thích tự kiểm soát những gì mình đọc, xem và nghe. Tôi chọn đọc sách điện tử (ebook) và truyện tranh, chủ yếu mua không có DRM từ các nguồn như Humble Bundle. Tôi vẫn thích mua các file MP3 hơn là sử dụng Spotify. Tôi tải video từ The Great Courses.
Một cuốn tiểu thuyết đồ họa hiển thị trên màn hình gập của Samsung Galaxy Z Fold 5, minh họa việc đọc nội dung kỹ thuật số.
Ngoại Lệ: Nền Tảng Video Streaming
Các nền tảng truyền phát video là ngoại lệ lớn của tôi. Tôi sử dụng Netflix, Disney+ và Max, mặc dù các trang này cũng có thuật toán nghiên cứu từng giây xem. Tôi thấy chúng ít gây khó chịu hơn nhiều. Mặc dù một số video tự động phát đoạn giới thiệu hoặc cảnh nền khi tôi cuộn qua danh mục, nhưng cuối cùng, tôi vẫn chỉ duyệt qua danh sách các thứ để xem và thường xuyên hơn là tìm kiếm trực tiếp những gì tôi đã biết mình muốn xem. YouTube thì khác, nhưng ngay cả ở đó, tôi cũng tắt lịch sử xem để khi mở ứng dụng, tôi chỉ thấy một thanh tìm kiếm.
Thời Gian Sử Dụng Màn Hình Không Nói Lên Tất Cả
Nếu tôi cho bạn xem thời gian sử dụng màn hình của điện thoại, bạn sẽ thấy một con số khá lớn. Bạn có thể cuộn lên xem ảnh chụp màn hình trước đó để thấy. Nhưng đây là điều quan trọng: con số đó không có ý nghĩa như bạn nghĩ.
Biến Điện Thoại Thành PC
Tôi sử dụng điện thoại làm PC của mình, điều đó có nghĩa là con số đó không chỉ là thời gian tôi cắm đầu vào điện thoại. Nó cũng tính cả thời gian điện thoại của tôi được kết nối với màn hình ngoài. Với tư cách là một người làm việc từ xa, con số đó ít liên quan đến thời gian tôi vô thức chạm vào màn hình.
Đọc Sách và Truyện Tranh Kỹ Thuật Số
Khi không làm việc, tôi cũng tích lũy khá nhiều thời gian sử dụng màn hình để đọc sách điện tử và truyện tranh theo cách tốt nhất tôi biết.
Hình ảnh một người đang đọc sách điện tử trên điện thoại Samsung Galaxy Z Fold 5, nhấn mạnh việc tận dụng thời gian dùng màn hình cho mục đích hữu ích.
Đọc phiên bản kỹ thuật số có tốt hơn bản vật lý không? Có thể không, nhưng đó không phải là thời gian sử dụng màn hình mà tôi hối tiếc. Cuối cùng, nếu thời gian sử dụng màn hình của tôi dành cho công việc và đọc những thứ tôi tự chọn, tôi sẽ không đặt điện thoại xuống với cảm giác tội lỗi khi nhận ra mình đã lãng phí một giờ cuộc đời chỉ để cuộn trang vô nghĩa.
Ưu Tiên Game Cao Cấp, Không Thao Túng
Tựa game Midnight Girl phiên bản Android đang chạy trên điện thoại Samsung Galaxy Z Fold 5, minh họa việc chơi game cao cấp trên di động.
Điện thoại của tôi là máy chơi game chính, và tôi coi đó là một cách chơi game đúng đắn. Đó là bởi vì tôi không lấp đầy điện thoại của mình bằng những game lãng phí thời gian vô bổ. Tôi chơi những game chất lượng cao, những game cũng tuyệt vời trên các nền tảng khác. Tôi không dành thời gian cho những game được thiết kế để thao túng người chơi.
Danh Sách Game Chất Lượng Cao, Không Có Yếu Tố Gây Nghiện
Một số game tôi đã thử, như Dead Cells và Hyper Light Drifter, là những cái tên được yêu thích. Monument Valley là một tác phẩm nghệ thuật vượt thời gian. Midnight Girl và The Abandoned Planet là những cuộc phiêu lưu kiểu cổ điển với thiết kế cuốn hút. Oxenfree và The Wreck có những câu chuyện thực sự lôi cuốn. Coromon có thể nói là giống game Pokémon hơn cả những game Pokémon mới nhất. Không có game nào trong số này có quảng cáo, mua hàng trong ứng dụng (ngoại trừ để mở khóa toàn bộ game), hoặc tiền ảo. Nếu chúng gây nghiện, đó là vì chúng thực sự hay.
Kết Nối và Trải Nghiệm Game Đỉnh Cao
Chưa kể đến việc kết nối điện thoại và truyền phát các game PC như Life Is Strange.
Trải nghiệm chơi game Life Is Strange Double Exposure trên Galaxy Z Fold 6 thông qua Samsung DeX và GeForce NOW, thể hiện khả năng biến điện thoại thành máy chơi game.
Mặc dù tôi có thể kết nối điện thoại với màn hình bằng Samsung DeX hoặc tận hưởng game với kính AR, nhiều game yêu thích của tôi lại cho cảm giác tốt nhất trên một chiếc điện thoại gập.
Vài năm trước, tôi sẽ cảm thấy xấu hổ khi nói rằng điện thoại của mình luôn ở gần. Tôi đã cố gắng hết sức để giữ điện thoại tránh xa. Nhưng giờ đây, điều đó đã thay đổi thông qua sự kết hợp giữa phần mềm tốt hơn giúp tôi nhận thức được cách mình sử dụng điện thoại và những quyết định có ý thức để xây dựng các thói quen mà tôi cảm thấy thoải mái. Nếu tôi rút điện thoại ra vì buồn chán, phần lớn là tôi mở một cuốn truyện tranh hoặc một cuốn sách. Và tôi hoàn toàn ổn với điều đó.
Kết luận: Việc sử dụng smartphone hiệu quả không nhất thiết phải là giảm thiểu thời gian sử dụng, mà là thay đổi cách chúng ta tương tác với thiết bị. Bằng cách tùy chỉnh giao diện (như với launcher tối giản), tận dụng các tính năng nhận thức, tránh xa nội dung gây nghiện từ thuật toán và ưu tiên những trải nghiệm có giá trị (đọc sách, chơi game chất lượng cao), chúng ta có thể biến smartphone thành một công cụ phục vụ cuộc sống thay vì kiểm soát nó. Hãy bắt đầu xây dựng những thói quen thông minh để tối ưu hóa trải nghiệm smartphone của bạn ngay hôm nay! Nếu bạn có bất kỳ mẹo hay ứng dụng nào giúp quản lý thời gian dùng điện thoại hiệu quả, đừng ngần ngại chia sẻ trong phần bình luận bên dưới nhé!
